Onderdeel van Werkpakket 1 is multiple stakeholder engagement (stakeholder-betrokkenheid). Wat zijn de wensen, gedachten en ervaringen van diverse stakeholders, zoals agrarisch ondernemers, bosbeheerders, beleidsmakers, burgers, adviseurs en vele anderen? Om deze input op te halen zijn er eind 2023 in Europa intotaal 24 workshops georganiseerd, rond 24 verschillende cases. Waarvan één rond onze case in Flevoland.
Hieronder vindt u een kort verslag.
Activiteit 1: bodemuitdagingen
In deze ronde hebben we gesproken over de uitdagingen met betrekking tot bodem en deze uitdagingen geprioriteerd.
Bodembeheer
onze lijst (workshop Flevoland)
- Watermanagement; balanceren tussen droogte en wateroverlast
- Bodemverdichting
- Waterinfrastructuur; zoutgehalte en beschikbaarheid water
- Gebrek kennis bodemleven en hoe te behouden/stimuleren
totale lijst 24 workshops
- Klimaatverandering
- Bodemverdichting
- Watermanagement
- Nutriënten onbalans
- Afname organische stof
Uitdagingen m.b.t. omgevingsfactoren/ actoren
onze lijst (workshop Flevoland)
- Onbegrip bij beleidsmakers en politiek
- Spanning korte termijn en lange termijn, ook m.b.t. pacht
- Wie betaalt de inspanningen voor en meerwaarde van duurzame bodems
- Lichtere machines nog onvoldoende ontwikkeld
- Nog veel vragen over bodem monitoring in de praktijk
totale lijst (24 workshops in heel Europa)
- Ondersteuning vanuit beleid
- Gebrek aan bodemonderwijs
- Financiële beperkingen
- Technologische belemmeringen
- Nog weinig bewustzijn
Activiteit 2: bodemfuncties
Deze ronde ging over de bodemfuncties en welk belang men hecht aan welke functie. Primaire productie werd gezien als de hoofdfunctie en is niet meegenomen in de prioritering.
Belang van functies
onze lijst (workshop Flevoland)
- Nutriëntenkringloop
- Zorgen voor habitat
- Ziekten en plaag onderdrukking
- CO2 opslag en klimaatadaptatie
- Wateropslag en afgifte
totale lijst alle agrarische workshops
- Verhogen organische stofgehalte en biodiversiteit
- Wateropslag en afgifte
- Nutriënten kringloop
- CO2 opslag en klimaatadaptatie
Duurzame bodemmaatregelen
Na het bespreken van de functies gingen we in op welke duurzame bodemmaatregelen ieder al neemt.
onze lijst (workshop Flevoland)
- Bewust omgaan met bemesting: vaste mest, compost, groenbemesting
- Opnemen vlinderbloemigen in bouwplan
- Bodem monsters nemen
- Regeneratieve wijze van begrazing
- Gewasdiversiteit (zowel op de akker als in het grasland)
totale lijst alle agrarische workshops
- Gewasrotatie en -diversificatie
- Gereduceerde grondbewerkingen
- Waterbeheer ingrepen
- Gebruik van groenbemesters en plantaardige bemesting
- Agroforestry en biodiversiteit stimulerende maatregelen
Activiteit 3: behoeften
In activiteit 3 stonden de behoeften van de stakeholders centraal.
- Vanuit de agrarische ondernemers kwam heel duidelijk de behoefte naar voren aan meer praktische kennis die goed toegankelijk is, aan meer onderlinge kennisuitwisseling en aan een goedkoper systeem voor bodembemonstering met duidelijke handvatten voor te nemen maatregelen op basis van de uitslagen. Tevens werd geopperd om te zoeken naar samenwerking in het gebruik van machines voor kleinschaliger landbouw.
- Die behoefte aan meer kennisdeling is er ook bij de onderzoekers en onderwijsinstellingen. Zij werken af en toe vrij geïsoleerd aan bodemvraagstukken en zouden dat meer in samenwerking met agrarisch ondernemers en adviseurs doen. Er is een kloof tussen wetenschappelijke kennis en de toepassing van kennis in de praktijk.
- Er werd ook een duidelijke behoefte vanuit de agrarisch ondernemers neergelegd bij de private partijen om goed bodembeheer te belonen, bv door lagere rente, pacht, of door in de keten gezamenlijk verantwoording te nemen voor een gezonde bodem via een meerprijs.
- Deelnemers uit de publieke sector gaven aan dat het nodig is dat de RVB een duidelijk beleid voert voor duurzaam bodembeheer, publieke gelden voor bodemonderzoek alleen naar die onderzoeken gaan waar participatie van boeren onderdeel uitmaakt.
Benchmarks zou kunnen bijdragen aan:
- Inzicht in de complexiteit van en interactie tussen alle bodemfuncties;
- Welke maatregelen in welke omstandigheden helpen en hoe monitor ik de resultaten van deze maatregelen. “Helpt het wat ik doe?”
- Creëren van een netwerk voor kennisuitwisseling
